Seksverslaving kan verschillende uitingsvormen hebben: veelvuldig fantaseren over seks, veel verschillende seksuele contacten hebben, veelvuldig vreemdgaan, bezoek aan pornosites op internet, porno via tijdschriften of films, telefoonseks en prostitutiebezoek. Veelal spelen bij seksverslaving ook bijzondere seksuele voorkeuren een rol.
Een seksverslaving houdt in dat je bijna continue en herhaaldelijk bezig bent met seks. Dit heeft overwegend negatieve gevolgen; voor degene met de seksverslaving zelf, maar veelal ook voor de omgeving. Seksverslaving is een vorm van obsessieve-compulsieve stoornis met een sterk seksueel aspect.
Een seksverslaving ontstaat meestal niet van de één op de andere dag, maar sluipt er langzaam in. Op een dag besef je je misschien dat het te ver gaat, of wordt je door je omgeving gedwongen om iets aan de verslaving te doen. Een seksuoloog kan je hierbij helpen. Kenmerken van een seksverslaving zijn:
- Het patroon van seksueel gedrag is niet (altijd) te beheersen.
- Het seksuele gedrag heeft ernstige gevolgen voor het dagelijks leven.
- Het is onmogelijk te stoppen ondanks de ernstige gevolgen.
- Dingen blijven doen die hoge risico’s met zich meebrengen (gevaarlijke plekken, risico betrapt te worden).
- Continue pogingen het seksuele gedrag te beperken of stoppen.
- Het seksuele gedrag functioneert als drug, als overlevingsmiddel, als pijnstiller.
- Seks is noodzakelijk om te kunnen functioneren.
- Het seksuele gedrag is progressief (steeds meer, steeds vaker, steeds extremer).
- Sterk wisselende gemoedstoestanden (diepe depressie – roes – katergevoel).
- Het seksuele gedrag zorgt voor een enorm tijdsverlies. Dit kan er voor zorgen dat belangrijke taken en verantwoordelijkheden worden verwaarloosd.
Er kan ook sprake zijn van gedrag naar elkaar toe dat de relatie bemoeilijkt: onhandig gedrag waardoor de communicatie niet goed verloopt (voorbeelden zijn: niet goed luisteren naar wat de ander nu echt bedoelt, of escalerende ruzies). Doel is dan om te leren op meer effectieve wijze met elkaar om te gaan. In dat geval gaat de therapeut helpen om goed te kijken naar die gedragingen en het effect daarvan op de ander en vervolgens helpen om nieuwe vaardigheden aan te leren, of uit te proberen.
Een seksverslaving heeft vaak verstrekkende gevolgen. Doordat de verslaafde volledig in beslag wordt genomen door zijn ziekte verliest hij vrienden of familie. Verstoord vertrouwen en ontbreken van intimiteit zorgen dikwijls voor relatieproblemen of een relatiebreuk. Op emotioneel vlak is er grote nood omdat vaak enorme schaamte- en schuldgevoelens spelen. Het verslavingsgedrag botst vaak met de eigen normen en waarden. Op lichamelijk terrein kan de verslaafde zichzelf verwonden door de aard en frequentie van zijn seksuele gedrag, kan men bijvoorbeeld soa’s oplopen.
Juridisch gezien zijn er risico’s omdat de verslaafde ernstige problemen kan krijgen door zijn gedrag op bijvoorbeeld internet; de verslaafde kan zijn baan verliezen of zelfs in de gevangenis belanden vanwege exhibitionisme, voyeurisme, stalken of het bezoeken van kinderpornosites. Financieel kan de ziekte grote klappen uitdelen doordat de verslaafde vaak kapitalen uitgeeft aan het bezoeken van prostituees, pornografisch materiaal, seks-lijnen of betaalde internetsites.